Бат овогт Ж. Золбаярын аав, МУИС-ийн профессор, түүхийн шинжлэх ухааны доктор (Ph,SC) Бат овогт Цэен- Норовын Жамбалсүрэн

Сайн сайхан үйлсийг дэмжигч эрхэм хүн Танд
Хоёр жилийн өмнө хүү Золбаярын (Амай) санаачлагаар Хятад, Гонконг, Лаос, Тайланд улсад айлчлан танилцсан минь миний сэтгэлээс одоо ч огт гардаггүй юм. Аялал жуулчлал гэдэг сонирхолтой үйлс улс орны хөгжилд бараг л уул уурхай гэгч байгаль орчин сүйтгэдэг салбараас ч илүү үүрэг гүйцэтгэдгийг нүдээр үзээд энэ асуудалд манайхан анхаарлаа ухаалгаар төвлөрүүлээсэй гэсэндээ энэхүү яриа өрнүүлмээр санагдлаа.
Аялал жуулчлал гэдэг нь хэдхэн хүн авчраад, өндөр үнэтэй тансаг зочид буудалд байлгаж, их мах шөлөөр хооллож, шөнө зугааг нь гаргаад, халаасыг нь хоослоод явуулахыг хэлдэггүй юм байна билээ. Миний очсон эдгээр орнуудад өдөр шөнөгүй олон зуун мянган хүн тасралтгүй ирж, явж, их төлөв байгалийнн сайханд бие сэтгэлээ амрааж, таньж мэдэх ойлголцохын сайхныг мэдэрч байхыг хэлдэг аж. Нөгөө талаар тухайн оронд хөрөнгө санхүүгийн асар их цэвэр боломжийг бий болгож, иргэдийнх нь аж амьдралд эргэлт болмоор үр дүнг өгдөг юм байна билээ.
Манайд аялал жуулчлалын салбарыг хөгжүүлэх тухай их ярьдаг болж, олон сайхан зочид буудлууд босож, энэ ажлыг эрхэлдэг олон зуун компани байгуулагдсан нь тун сайн боловч олныг хамарсан аялал жуулчлалын урсгалыг бий болгох ажил бусад оронтой харьцуулахад дөнгөж мөрөөдлийн эхний шатандаа л байна гэж бодогдох юм. Хилээр хэдэн хүн орж гарав гэдгээр аялал жуулчлалын салбарын одоогийн байдлыг дүгнэх бараг л ганц үзүүлэлт болгож байгаагаас бүх юм сайн сайхан мэт харагдаж, энэ салбар овоо хөгжиж буй мэт ойлголт төрдөг. Гэтэл зарим улсын иргэд зөвхөн өөрсдийн онгоцоор нисэн ирж, өөрсдийн зочид буудалдаа байрлаж, өөрсдийн ресторан зоогийн газартаа идэж ууж, өөрсдийн микро автобус хөлөглөн хөдөөгийн сайхныг үзэж хараад яг л тийм маягаар буцацгаадаг шүүдээ. Ядахдаа манайхан визний мөнгө ч гэж авдаггүй, хоосон хоцорцгоодог. Жирийн ард түмэнд ч үлдсэн зүйл гэж байдаггүй. Төдөн жуулчин ирлээ гэсэн хоосон тоотой л үлддэг. Америкт гэхэд л гадаадын ямар ч хүн ресторан эрхлэхийг зөвшөөрдөггүй, зөвхөн өөрийн иргэндээ л тийм эрх өгдөг гээд бодууштай шийдүүштэй асуудал тун олон байх бөгөөд энэ талаар өөрсдийн тус нэмрээ оруулах юмсан гэсэндээ өөрийн хүү Золбаярын энэ талаар хуримтлуулсан туршлага, мэдлэгийг эх орон минь ашиглаасай гэж бодож зарим зүйл ярих гэсэн юм.
Багш хүн болохоор бид хүүхдүүддээ сайн болвсрол олгохыг л эрхэмлэж ирсэн билээ. Бидний чадах зүйл л энэ байлаа. Орос цэцэрлэг, элитийн хүүхдүүд сурдаг байсан 23-р сургууль, Эрхүү хотын Академичдын хотхоны дунд сургууль, МУИС-ийн Олон улсын харилцааны дээд сургуулийг хүү төгссөн юм. Хувийн санаачлагаар СУИС-ийн мэргэжлийн хичээлд сууж, Удирдлагын Академийн магистрын хичээлд ч суралцав. Япон хэлээр мэргэжиж, идэвх оролдогоороо англи хэлийг төрөлх монгол, орос хэл шигээ сурчихав. Сурагч байхдаа шатрын , гэрэл зурагчны, компьютерын, оёдлын дугуйлангуудад биеэ даан хичээнгүйлэн суралцаж, Эрхүүгийн видео клубын гишүүн, диско клубын менежер, FM радиогийн менежер хийж, нийгэм соёлын үйлсэд гар бие оролцон, олсон мөнгөөрөө аавдаа тун сайн үзэг, бэлэг авч өгч байсан хүүгээ багш хүний хувьд сонирхон харж, баярлаж байснаа би мартдаггүй. Эрдэм ном, боловсрол эзэмш гэж насан турш үглэдэг өвөг дээдэс, эх эцгийн сургааль хүүг минь ирээдүйн их үйлсэд хөглөсөн юм.
Хүний сонирхол гэж хязгааргүй. Үе тэнгийнхнийхээ адил Биттльз, Смокии, Абба, Бонеу М, Модерн Токинг, Сандраг сонирхон чагнадаг байсныг эс тооцвол урлаг, соёл, спортын ямар ч А-гүй “хуучныг баримтлагч” түүхийн багшийн хүү, өөрийн амьдралыг хөгжимд зориулж чадна гэж бид огт бодоогүй юм. Сурагч байхдаа амаараа хөгжим зохиож, тоглох Битбокс урсгалыг ер нь Монголдоо анхлан бий болгож энд тэнд тоглодог байсан нь одоо хөгжмийн бие даасан салбар аль хэдийн болж, олон авъяастан тодорчээ.
Одоо эрин үед дэлхийн залуучуудыг шинэ ирээдүйд уриалан дуудсан, хоёр мянганы зааг үеийн хөгжмийн шинэ электро урсгалыг эх орондоо нэвтрүүлэх үйлсийг санаачлан хошуучилж, үндэсний хөгжимтэй хосолсон ”Монгол транс” стилийг шинээр бий болгож, хөгжмийн гурван СД-г Сингапур, Москвад хэвлүүлж, гурав дахь цомгоо интернэтэд үнэгүй байршуулж залуучуудын хүртээл болгосон нь хөгжмийн ертөнц дахь цоо шинэ үзэгдэл мөн байв. Энэ цаг үед Монголын нийгмийн соёлын чухал мэргэжил болсон DJ гэдэг урлагыг хөгжүүлэхэд гол хувь нэмэр оруулав. Орчин цагийн Монголын залуус одоо електро урсгалаар амьдарч байгаа гээд хэлчихэд болох байх аа. Миний хүүгийн ертөнцийг өөрөөр хардаг, шинийг эрин хайгч чанар нь ийнхүү ажиглагдаж байсан юм.
Их дэлгүүрийн өмнөх Биттльзийн хөшөөг тойрон хүмүүс янз янзаар л ярьдаг. Гэтэл бид, далаад оныхон энэ хөгжмийг ихэвчлэн BEF транзистор хүлээн авагчаар амтархан сонсож, ирээдүйн тухай мөрөөдлөө бий болгож, сэтгэл санаагаа уужруулан гэгээрүүлж байсан юм. Энэ хөгжим нь шинэ цаг үеийн хүчирхэг уриа дуудлага мөн байлаа. Дал, наяад оныхон энэхүү хөшөөний дэргэдүүр өнгөрөхдөө залуу цагаа дурсаж, хүндэтгэлээ чимээгүйхэн илэрхийлээд өнгөрдгийг залуус ойлгодог байх хэрэгтэй. Даян дэлхийн залуусын сэтгэл санааг нэгэнт эзэмдсэн электро хэмээх хөгжмийн шинэ урсгалыг Монголд нутагшуулсан гол хүн нь миний хүү мөн гэдгийг шинэ мянганыхан мартахгүй байгаасай гэж би боддог. Хөгжмийн энэ агуу хүчирхэг ая хүүг минь алсын аялалд хөглөсөн гэж бодогддог юм.
Монголын түүхэнд хосгүй, дэлхийн аялал жуулчлалын түүхэнд тэмдэглэгдэхээр ганц хүний, үүргэвчтэй аялалаар дэлхийг тав тойрсонтой тэнцэхээр 86 улс, 700 гаруй хотыг дамжсан хүүгийн даяанчлал гэр бүл, дотны цөөн хүмүүсийн дэмжлэгээр, санхүүгийн маш хүнд нөхцөлд хэрэгжсэн билээ. Ийм үйлсийг Монголын түүхэнд анх удаа, магадгүй сүүлчийн удаа ганцхан миний хүү хийж чадсан юм.
Бадарчлал, даяанчлалын 1-р үе шат Ази, Европ, Африк, Дундад Азийн 69 орныг туулах үнэхээрийн хүнд бэрх, амь өрссөн, хүний зориг тэвчээр, ухааны дээдийг шалгасан ажил байв. Монголын түүхэнд төдийгүй, дэлхийн аялал жуулчлалын түүхэнд хожим тэмдэглэгдэн үлдэх энэ том төслийг ганц дайчин ганцаардахгүй гэдгээр л хэрэгжүүлэв. Дэлхийн ард түмнүүд, янз бүрийн орны янз бүрийн хэлээр ярьдаг олон мянган найз нөхөд нь аялалын хүнд үед миний хүүд анхаарал туслалцаа үзүүлж, Золбаяр (Амай) ч тэдний итгэлтэй Монгол анд нь болж чадсан юм. Монголын хүү эхний 5 жилийн хугацаанд Дэлхийн хүү болсон юм. Агуу дуулиант Марко Пологийн аялснаас хэд дахин их замыг туулсан нь Монголын түүхэнд урьд хожид гарч байгаагүй содон үйл явдал байв.
Бадарчлал, даяанчлалын 2-р шатанд аугаа Америк оронд 16 мянган км судалгааны аялал хийж хөндлөн гулд явсан хэмжээ дамжаа Монголын аялагчдын түүхэнд давтагдашгүй байлаа.
2012 онд МУ-ын Ерөнхий сайд Н.Алтанхуягийн ивээл дор явагдсан аялалын 3-р шатанд Зүүн өмнөд Азийн Гонконг, Вьетнам, Лаос , Кампучи, Тайланд, Малайз, Сингапурт хийсэн аялал жуулчлалын судалгаа нь ач холбогдлоор илүү байсныг би баяртайгаар тэмдэглэхийг хүсч байна.
Бадарчлал, даяанчлалын 4-р шатанд АНУ , Мексика, Куба, Белизе, Гватемали, Гондурас, Эл Сальвадор, Никарагуа, Коста-Рика, Панам, Канадад хийсэн аялал онцгой сонирхолтой сургамжтай байсан юм.
Бадарчлал, даяанчлалын 5-р шатанд Канад улсын аж амьдралыг дотроос нь судалж, АНУ-ын баруун эрэг болон Хавайн аралуудын иргэдийн амьдрал, аялал жуулчлалын бодлогыг судлаад эх орондоо ирсэн юм.

Аялал, жуулчлал, бадарчлал бол нэг хэсэг хүний хувьд амралт, зугааны хэрэг байж болох л юм. Гэтэл миний хүүгийн хувьд энэ бол танин мэдэхүйн, амьдрал, хөгжлийн утга учрыг ойлгох , гэгээрэх үйл явц, эх орноо гадаад ертөнцөд таниулах, төрийнхөө алтан соёмбот далбааг дэлхийн өнцөг булан бүрт мандуулах, ертөнцийн хүмүүсийн амьдралаа зохион байгуулж байгаа шилдэг туршлагыг монгол хүний нүдээр харж судлан өөрийн ард түмэндээ бодитойгоор хүргэх, ард түмэн, үндэстэн, ястангуудын найрамдал нөхөрлөл, ойлголцлыг бэхжүүлэхэд чиглэсэн их аян , бодит судалгааны ажил, монгол залуусын оюун ухаанд хийсэн томоохон хөрөнгө оруулалт байсан юм.
Миний хүүгийн хэрэгжүүлсэн хүн төрөлхтөний түүхэнд ховорхон, Төв Азийн ард түмнүүдийн эрт, эдүгээгийн түүхэнд урьд өмнө нь сонсогдож дуулдаагүй цар хүрээтэй Дэлхийн хэмжээний төсөл бадарчлал нь Монголын залуус бол бадрангуй хүсэл тэмүүлэлтэй, эрч хүчтэй, авхаалж самбаатай, хөдөлмөрч, эх орноо хайрлах хүүгийн сэтгэлтэй, тавьсан зорилгондоо хүрэх, ямар ч бэрхшээлийг давах зориг хатуужилтай, танин мэдэх их хүсэлтэй, Дэлхийн эгэл жирийн хүн ардтай үг хэлээ ололцож чадах найрамдал, үерхэл нөхөрлөлийн халуун сэтгэлтэй, агуу их өвөг дээдсийнхээ үйлсийг залгамжилж чадах хүмүүс гэдгийг дэлхийн олон арван улс орнуудад тод томруун харуулж, Монголын залууст эх оронч сэтгэл, зориг баатарлагын жишээг үзүүлсэн гэж боддог.
Хүсэл тэмүүлэлдээ хөтлөгдсөн миний хүү гав ганцаараа, явган нүцгэнээр, олон жил, сараар, эх орон, эцэг эх, ах дүү, найз нөхдөөс алс хол, төрөлх хэл соёлоороо амьсгалахгүй олон жилээр явж, визний олон удаагийн дарамт шахалт, ганцаардал, хэл, харилцааны байнгын шинэ, төвөгтэй, аюултай орчинд, аялалын санаанд оромгүй ер бусын нөхцөлд, хоол хүнс, амьдрах, зорчих эдийн засгийн хомс, маш хүнд байдалд эх орноо сурталчлах, бичиж тэмдэглэх оюуны асар их ачаалалтай ажиллаж, маш нарийн зохион байгуулалт, тэвчээр хатуужилтай байж ийм үр дүнд хүрсэн юм.
Төр, засаг, эрдэм шинжилгээ, судалгааны байгууллага, пүүс компаний санхүүгийн тусламж бараг авалгүй, нэгэн гэр бүлийн боломж хүчээр дэлхийн хэмжээний томоохон төсөл хэрэгжүүлж чадсан нь дэлхийд ховор тохиолдол бөгөөд бүх Монголчууд эрмэлзлэл бололцоо, эрч хүчээ эвлэлдүүлэн нэгтгэж чадвал ямар ч үйлсийг бүтээж, зорьсондоо хүрч чадна гэдгийг ард түмэндээ харуулах нь бидний эрхэм зорилт байсан, миний хүү ч зорьсондоо хүрсэн.
Миний хүү Ж.Золбаяр Дэлхийн олон орны сурагчдад эх орныхоо талаар яриа хийж, Өмнөд Африкийн Преторийн их сургууль, Сербийн их сургуульд уригдан Монголын түүх, соёлын талаар лекц уншиж, Египетийн жуулчлалын нэртэй сэтгүүлд гэрэл зурагчнаар ажиллаж, Улаан тэнгисийн ёроол судлаж, Анголын Ерөнхийлөгчийн гэр бүлд зочилж, НҮБ-ын байгууллагаас олон улсын сэтгүүлчийн үнэмлэх гардаж, Монголын энхийг сахиулагчдад зориулсан видео клип зохиож, Португалын өргөмжит консулын ёслол, Америк дахь Элчин сайдын хүлээн авалтанд оролцож, Европын залуучуудын хөгжмийн наадмын пресс группид ажиллан, Универсиадыг сурвалжилж, Нью Йорк хотод Монголын Ерөнхийлөгчийн хүлээн авалтад оролцох хувь хүртэж, Канадын Альбертын их сургуульд лекц уншиж, Соёлын өдрүүдэд нь хөөмийн гайхамшгийг үзүүлж, АНУ-ын Хавайн BYU их сургуульд лекц унших зэргээр олон талтай соёлын арга хэмжээ, сайн үйлсэд оролцсон юм.
Судлах, бичих, түмэн бэрхшээлийг туулан аялах, үзсэн дуулснаа олны хүртээл болгох гэгээнлэг зорилгыг миний хүү хослуулан хэрэгжүүлж ирсэнд би сэтгэл хангалуун байдаг. Үүнийг нийгэм хүлээн зөвшөөрч үнэлсэн юм. Шинжлэх ухаанд оруулсан хувь нэмэрийг нь үнэлж ШУА Хувилай хааны Алтан медалиар шагнаж, олон улс судлалын профессор цол өргөмжлөв. Энх тайван, найрамдлын байгуулагуудын холбоо “Найрамдлын Алтан одонгоор” түүний улс түмний найрамдал нөхөрлөлд оруулсан хувь нэмрийг үнэлэв. Дэлхийн өнцөг бүрээс, хамгийн халуун цэгүүдээс бичиж интернетэд , гадаад дотоодын сонин хэвлэлд бичсэн 600 гаруй тэмдэглэл, сурвалжлага нь сэтгүүл зүйн салбарт давтагдашгүй содон амжилт болсон бөгөөд НҮБ-ын сэтгүүлчийн үнэмлэх, Дэлхийн оюутны спортын “Универсад”ын сэтгүүлчийн үнэмлэх, 3 номонд нь Монголын сэтгүүлчдийн байгууллага “Ган үзэгтэн” шагналаа өгч, олон нийтийн санал асуулгаар “Эгэл баатар”, “Ард түмний баатар” цол хүртээв. Энэ нь хүүгийн минь ер бусын хөдөлмөрийг үнэллээ гэж бид баярласан юм.
Гэвч бүх зүйл сайхнаар байгаагүйг хэлэх нь миний үүрэг билээ. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, хоёр ч Ерөнхий сайд хүүгийн судалгааны аялалд ач холбогдол өгч, уулзан дэмжиж байхад гадаад ертөнцөд 10 жил ажилласан , судалсан, бичсэн ард түмний Элчин консулыг манай Гадаад яамны үе үеийн сайд түшмэдүүд ганц ч удаа болов хүлээн авч үгийг нь сонсоогүйд дургүйцэж явдгаа, бүр аялал жуулчлал хариуцсан сайд түшмэдүүд дэлхийн хэмжээний давтагдашгүй сонин аялал хийсэн, аялал жуулчлалын салбарын хамгийн сайн судлаач хүүг минь хүлээж аваад амжилт хүсч, санаа оноог нь сонсох наад захын соёл, ухаан байхгүй байсанд гайхширч явдгаа хэлэхээс өөр арга алга даа.
Ертөнцийг танин мэдэх, эх орноо сурталчлах зах хязгааргүй үйлсийнхээ хүрээнд үзсэн дуулснаа монголчуудтайгаа хуваалцахын тулд дэлхийн өнцөг булан бүрээс эхний таван жилийн дотор 650 нийтлэл, тэмдэглэл, мэдээ, видео, фото мэдээ бичсэн нь нөр их хөдөлмөр байсан бөгөөд зарим цөөн хүний гүтгэлэг, доромжлолын байнгын дарамтанд тэрээр зорьсондоо хүрсэн юм. Гадаад ертөнцийн талаар ийм хэмжээний мэдээлэл нүдээр үзэж, ард түмэндээ хүргэсэн сэтгүүлч манайд байдаг болов уу?
Наян зургаан оронд зорчиж, нийслэлд нь Монгол төрийн их далбааг мандуулан хийсгэж, олон орон, ард түмнүүдийн амьдралыг газар дээр нь судлан, тэдгээр орны эгэл жирийн мянга мянган иргэдтэй танилцан нөхөрлөж, харилцан туслалцаж, Монгол хэмээх өндөр алдрыг олон үндэстэн ястны мянга түмэн хүнд биеэр ойлгуулж, олон орны хилийг бодитойгоор жирийн Монголчуудад нээж өгсөн, гадаадад хамгийн олон танил, найз нөхөдтэй ардын дипломатч миний хүүтэй өрсөлдөх Гадаад харилцааны албаны ажилтан ер нь манайд хэд байдаг бол?
Ойрхи Дорнодын дайны бөмбөгдөлтийн чимээнд аялаж, Африкийн дээрэмчидтэй тулгарч, хутга, бууны сүрдүүлэлтийг ухаанаар давж, Иргэний дайнтай олон орныг эр зориг, болгоомжоор туулан гатлаж, явган үүргэвчтэй аяллаар Сьерра Лионы энхийг сахиулагчид дээрээ зорин очиж, тэдний амьдралаар клип хийж, хоорондоо байлдаж буй цэрэг цагдаагийнхан, тэрс үзэлтэн, босогчидтой хүнлэг ёсны харилцаа тогтоон нөхөрлөж, өлсөж цангах, ядарч зүдрэх, айж балмагдах, түрийвч хоосрох, эзгүй газар ганцаар хоноглох, Сахарын халуун наранд шарагдах, дуслын хооронд агааргүй асгах аадар бороог гэтлэн давах, Атлантын далайн шуурганд хөөгдөн хөвөх, дэлгүүр, жирийн аптекийг буутай цэрэг хамгаалдаг үзэсгэлэнтэй боловч түгшүүртэй Төв Америктай танилцан судлаж, осол аваарт өртөх, өвдөх зовохын бэрхшээлийг 11 жилийн турш хатан зориг, хатуужил тэвчээрээр туулан давж, 86 оронд эх орныхоо төрийн алтан соёмбот далбааг мандуулсан чин зоригтон бол миний хүү мөн байв. Эх оронч үзэл, зориг баатарлаг үйлс, эв санааны нэгдлийн тугийг өндөрт өргөж ирсэн цэрэг эрсийн эгнээнд хүү минь багтана гэдэгт би эргэлздэггүй.
Сайн эзэмшсэн орос, англи, бас япон,итали, францаар дэлхийн 4 тэрбум хүний төлөөлөгчидтэй ойлголцон нэвтрэлцэж чаддаг гадаад хэлний мэргэжилтэн манайд хэд байдаг бол?
Ийм залуучуудаа дэмжин, таарч тохирох ажил олгож, мэдлэг чадвар туршлагыг нь улс эх орныхоо тусын тулд ашиглачих төр, засгийн ухаалаг бодлого байхгүй болохоор бид яаж урагшаа хөгжих вэ? Аль нэгэн нам, улс төрийн хүчнийг дагаж бараадсан, их хөрөнгө хуримтлуулсан, ах дүү танил тал, арын хаалгаар тодорсон, үнэнч шудрага биш, туршлага мэдлэггүй хүн нийгмийн удирдлагын бүхий л хүрээг бөглөн шигдчихвэл, өндөр боловсролтой, мэргэжилтэй залуусаа гадаад руу олон зуун мянгаар нь “тавьж туугаад” байвал улс орон маань яаж өөдлөх вэ гэдэгт нийтийн анхаарал төвлөрүүлэх цаг болжээ гэж бодогдож байна.
Энэ их ажлын хүрээнд хүү Золбаяр шинэ мянганы эхэн үеийн “Дэлхийн нэг өдөр” төсөл хэрэгжүүлж, олон улсын түүх, хөгжлийн туршлага, зүс царай, зан заншил, байгалын гоо үзэсгэлэн, уран барилга, хоол унд, сүм хийд, хувцас хунар, мөнгөн тэмдэгт, паспортын онцлог зэргийг харуулсан зурагт ном бэлтгэн хэвлүүлж, энэ номоо Монголын сургалтын программд оруулахыг чармайж байгаа юм. Тэрээр одоо Нэг дэлхийтэй, нэгнийгээ хүмүүс хайрлан хүндэтгэх ёстой гэсэн үзэл санаа бүхий “Дэлхийн нэг өдөр” төслөө НҮБ-ын боловсролын хөтөлбөрт оруулах томоохон мөрөөдөл тээн ажиллаж байна. Үүнд мэдээжээр манай төр, засгийн дэмжлэг их хэрэгтэй байгаа юм.
Хүү Золбаяр одоо эх орныхоо өнцөг булан бүрийг, сум баг, орон нутгаа яаж хөгжүүлэх вэ, залуу хүн, мэргэжилтэн болгон орон нутгийн хөгжилд мэдлэг чадвараа зориулах, эх орныхоо жинхэнэ монгол ахуйг таньж мэддэг байсан хуучны сайхан уламжлалыг яаж сэргээх вэ, орон нутагт аялал жуулчлалыг хөгжүүлж, ажлын байр бий болгох гарц юу байна вэ гэдгийг судлах “Илгээлтийн эзэн” төслийг хэрэгжүүлж өвөг дээдсийн нутаг Давст сумандаа Монгол гэрт амьдарч, ажилав. Түүнчлэн Монгол төрийн нэрт зүтгэлтэн Ю.Цэдэнбалын мэндэлсний 100 жилийн ойг орон нутагт өргөн тэмдэглэх замаар залуу үеийг ахмадын эх оронч, хөдөлмөрч, эрдэм мэдлэгийг шүтдэг, энх тайван, эв нэгдлийн үзэл, ёс суртахууны эрхэм чанараар хүмүүжүүлэх боломжийг судлах, хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулж байгааг би эцэг хүний хувьд зөв зүйтэй гэж дэмжиж байгаа юм.
Сайн үйлсийг зүрх сэтгэлээрээ дэмжин тусладаг Монголчуудын өн эртний сайн сайхан чанарын ачаар дэлхийн хөгжлийн жолоон дээр хоёр зууны турш залуурдаж, агуу их Хятад улс, хүчирхэг Орос орныг эмхлэн нэгтгэхэд үүргээ гүйцэтгэж байсан Монголчуудын хойч үеийнхний дотроос хоёр мянганы зааг үеэр: 4 боть номын буяны эзэн, Дэлхийд нэртэй төрийн зүтгэлтнүүд, олимпийн алтан медальт, тив дэлхийн аваргууд, олон улсын Эйнштейны шагналтан, дэлхийн дуурийн хаан, хатан хаан, бизнесийн оргилууд, дэлхийн туйлыг эзэгнэн судлаачид, шатрын их мастерууд, Гималай, Эверестийн зочид, “Авьяаслаг Британичууд”-ын тугчин, оюун ухааны спортын дэлхийн алдартнууд, тив дэлхийн мисс, моделууд гээд гайхамшигт амжилтын эзэд олноор төрөн гарсан нь үнэхээрийн бахархалтай бөгөөд шинэ цагийн өнгө төрх гэлтэй.
Энэ сайхан уламжлалаа дээдлэн мөрдөж, Монголын залуучуудын эрдэм мэдлэгтэй, эх оронч үзэлтэй, олон хэлтэй, эрч хүчтэй төлөөлөгчдийн нэг, улс түмний хоорондын найрамдлын элч, ард түмний дипломатч, эх орныхоо тусын тулд ихийг хийж бүтээх зориг эрмэлзлэлтэй, туршлага мэдлэгтэй, Монголын түүхэнд урьд өмнө байгаагүй, хойшид ч ховорхон давтагдах үйлс болох хүн дүрстэй амьтдын хамгийн өнө эртний соёл иргэншил болох нүүдэлчин угсааны түүхэнд хамгийн хол бөгөөд хэцүү, аюултай зам туулж, хамгийн ихийг үзэж мэдэрсэн хүн гэж үргэлжлэх түүхэнд нэрээ үлдээсэн миний хүү Ж.Золбаярын (Амай) их ажил үйлсийг нь туслан дэмжих, хамтран ажиллахыг Та бүхэнд хүсэн уриалж байна.