Ламборгини.
2011 оны 01 сарын 07
Монгол Бадарчин 2-р аян. 70 дахь улс АНУ-ын Чикаго хот
Орой Чикаго хотын төв орж, шөнийн амьдралтай танилцъя гэж Жавхаа ах Ханка бэр хоёр дуудаж, би дуртай нь аргагүй нүүрээ угаагаад, нөгөө хувцасаа өмсөөд, машины ард үсрэн сууж, дэлхийн хамгийн галзуу үдэшлэг, клубуудтай Чи хотын соёлтой танилцахад бэлэн болов.
Бид хөгжимөө эцэс дээр нь тулгаад, зургаан цилиндрын хүчтэй герман машинаар эрх чөлөөний орон гэх Америкийн хотын төвийн шөнийн амьдралтай нь танилцахаар замд гарлаа.
АНУ том том хотынхоо төвүүдээ захын хорооллууд бусад муж, алс хязгаар нутгуудтайгаа сайн чанарын хурдны замаар холбож чадсан тул “Даунтаун” гэх Чикаго хотын төв рүү хүрэх гэж гучаад км явах нь юу ч биш байв.
Зам бөглөрөөгүй шөнийн цагаар, цагдаад саатуулагдаж, хурд хэмжигч камерт өртчихгүй л бол төмөр хөлгөө тултал нь хурдлуулахад урамтай газар юм.
Улаанбаатар хотын төв орох гэж Найрамдал зуслангаас машинаараа явна гэдэг бидний хувьд хол боловч, хурдны замтай энэ улсад ингэж явах нь өдөр тутмын давтамж байдаг юм.
Улс орны хөгжлийн гол түлхүүрүүдийн нэг бол зам гэдгийг жинхэнэ утгаар нь хэрэгжүүлж байгаа АНУ нь сайн замаа, энэ том улсынхаа өнцөг булан бүрд хүргэсэн байгааг хараад үнэхээр биширмээр.
Дэлхийн хоёр дугаар дайныг эхлүүлсэн Гитлерийн Германы хөгжлийн бодлогын гол ажлуудын нэг нь “Аутобан” гэх хурдны зам бүтээсэн явдал. Тэрээр өнцөг булан бүр лүү цэрэг зэвсгээ саадгүй, шуурхай хүргэхийг зорьсон хэрэг. Тэр цагаас хойш улс бүр хурдны замыг улсын хөгжилтэйгээ шууд холбоотой гэж үзэн, аль болох хол нутаг руу сайн чанарын зам тавихыг хичээж байгаа билээ.
Бид хотын төврүү чиглэдэг “хайвэй” буюу хурдны зам руу нэвтэртэл, зүүн урьд талд итали улсад үйлдвэрлэсэн, хар өнгийн Ламборгини (Lamborghini) гэх намхан бөгөөд хүчирхэг мотортой спорт машин хууль тогтоомжиндоо захирагдан 120 орчим км/цагийн хурдтай гэлдэрч байв.
Би хувьдаа спорт машин сонирхогч биш ч гэлээ, бусад машинуудыг бодвол дөрвөлжиндүү хэлбэртэй Ламбо гэх энэ машиныг ялгахтайгаа.
Сайн чанарын чанга яригчтай, бейс чимээ өндөртэй манай машины хөгжмийн дундуур сонсогдоод байсан нам давтамжийн чичиргээнд бид анхаарлаа хандуулан, хөгжмөө унтрааж, цонхоо нээгээд, энэ мотор юу гээд байгааг сонсохыг хүслээ.
-“Яагаад намайг зуураад, явуулахгүй байгаа юм бэ!!!” гэж эзэндээ гомдоллож байгаа араатан шиг бархирч байв.
Машины арын, хэвтээ хэлбэрийн гэрлүүд замын харанхуй хэсгээр явах үед сансрын хөлөгний яндан шиг харагдаж, тийрэлтэт онгоцны мотор шиг дуу нь зайтай яваа манай машинд хүртэл мэдрэгдэж байв.
Хот орох хурдны замынхаа нэлээд хугацааг Ламбо-гийн араас зайдуу дагаж, хэлбэр загварыг нь сонирхон, ийм намхан машин бусад зам дээр явахад хэцүү байдаг байхдаа хэмээн бодон суув.
Яагаад ийм үнэтэй юм бол оо? гэж гайхаад удаагүй байтал араас дөрөв таван “Спиид байкер” буюу уралдааны мотоциклчид манай машиныг тоохгүй алгасаад, Ламбог хоёр талаар нь хүрээлж, хаазаа нэмэн, шарчигнасан чимээгээрээ өдөж, уралдаанд дуудаж эхэллээ.
Сүрлэг дуутай, босоо хэлбэртэй мотоцикл хөлөглөсөн, тусгай зориулалтын ганган хувцас, тоноглол өмссөн залуус нилээд хугацаанд машиныг өдлөө.
Уг машинд суугаа жолооч уралдах дуудлагыг нь хүлээн авч, хурдлах юм бол, хууль зөрчих хэрэг гарна.
Америкт хурд хэтрүүлэх, согтуу үедээ машин жолоодох, “зогс” тэмдэг дээр зогсохгүй байх зэрэг зөрчлүүдэд нилээд хатуу шийтгэлтэй байдаг юм. Гэхдээ ийм хүчтэй, үнэтэй машин унаж байгаа хүн үүнийг нэг их асуудал гэж бодохгүй байх л даа.
Бид гурав, яах бол оо гэж анхааралтай ажиглаж, араас нь хурдаа бага зэрэг нэмэн явлаа.
Дугуй нь үл үзэгдэх сансрын хөлөг гэв гэнэт урагш, тийрэн нисч, арын гэрэл нь хурдлуулсан бичлэг дээр гардаг шиг харанхуй орон зайд замхран алга болов.
Ламбо ниссэний дараа, хүчтэй бөгөөд хархирсан чимээний долгион нь манай машиныг чичиргэж, мотор нь хэдэн дүүргийн хэмжээнд цуурайтлаа.
6V цилиндртэй, Германы Ауди машин хааз дээрээ нилээд гишгүүлж, тодорхой хэмжээний хугацааг зарцуулж байж, 120 км/цагаас дээш хурдлана.
Гэтэл хамт явж байгаад огцом алга болсон Ламборгини гэх машин 120 км/цагийн хурдаас 180-190 лүү шилжихдээ, зогсож байгаад огцом хөдөлсөн юм шиг хүчтэй тэмүүлж, ард хоцорсон байкеруудыг сандаргалаа.
80000 ногооны үнэтэй мотор гэж ийм юм байдаг вий.
Ямар хүчтэй байна аа гэж өөрийн эрхгүй ангайв.
120 км/цагийн хурдаас 130 хүргэхэд сайн машин байсан ч гэсэн хүч, хугацаа зарцуулна шүү дээ.
Гэтэл Ламбо гэх, 5-аас 20 машины үнэтэй тэнцэх тансаг зэрэглэлийн хөлөг миний дэлхийн дурсамжинд чимээгээ л үлдээгээд алга болов.
Зогсож байгаад хөдөлж байгаа юм шиг хурдаа авна гэхээр л энэ машины моторыг, бүтээсэн итали хүмүүсийг үнэхээр хүндэлмээр.
Нөгөө мотоциклууд ч яахав, машин аль хэдийнээ алга болчихоод байхад, дөнгөж асаагаад хаазалж байгаа юм шиг бархираад араас нь явлаа.
Шулуун зам дээр гүйцэхгүй гэдэг нь тодорхой байхад яагаад ч юм хаазаа хамгийн өндөр дээр нь гишгэсээр.
Байкерууд Ламбог мэдэхгүй, туршиж үзэх гэж байсан юм болов уу?
Ламборгини машины моторын тэсрэлтийн тэр их хүчийг анх мэдрээд, ийм машинтай болох юм сан гэсэн хүсэл мөрөөдөл надад анх төрлөө.
Дэлхийн хамгийн баян улс, дотоодын асуудлаа шийдээд, гадаад дахь байр сууриа дахин бэхжүүлбэл, уралдааны машин зэргийн юм, Монголын шинэ үеийн залууст асуудалгүй гэж итгэдэг болохоор, хязгаар нь үгүй хээр талаар, донсолгоогүй сайн замаар, нэгэн өдөр ийм машинтай давхина даа гэсэн шинэ мөрөөдөлтэй боллоо.
Амьдралынхаа олон жилийг янз бүрийн зам дээр өнгөрөөсөн ч, спорт машин, спорт мотоциклын ялгааг харуулсан ийм үйл явдалтай таарч байгаагүй юм.
Японд байхдаа анх спорт Ferrari-д суугаад, жижиг кабин, суудлын ард бархирах мотор, газар тулах нам чанарууд нь таалагдаагүй бөгөөд спорт машинд дургүй болсон тэр мэдрэмжийг энэ үйл явдал үгүй хийлээ.
Монголд ийм төрлийн машин харж байгаагүй. Шалтгаан нь машинд зарцуулах хоёр гурван зуун мянган ногоон бидний олонхид байхгүй, цагт 200 км-ын хурдад хүргэж болох сайн чанарын хурдны зам ч байхгүй, тэглээ ч монголчууд зөвхөн засмал төдийгүй бартаат замаар явж чаддаг хөлгөнд хөрөнгөө зарах дуртай болохоор, Улаанбаатарын өдөр тутмын амьдралд энэ араатан харагдаагүй байх.
Нөгөөтэйгүүр, эргэн тойрны хүмүүс өдөр тутмын хоолны мөнгөө олж, гэр бүлээ тэжээх гэж өлсөж зүдэрч байхад хажуугаар нь баярхаж, тансаглах нь тийм ч сайн үйл биш гэж олон хүн бодох болов уу.
Тээврийн хэрэгсэл болон хувийн өмчийн даатгал хөгжөөгүй манайх шиг улсад хүний өмчийг тоодоггүй, хөдөлгөөний дүрмийн мэдлэг мааруухан жолооч олонтой, техникийн бүрэн бүтэн байдал бараг хангагдаагүй машинтай хотод ийм тансаг машиныг унаж явна гэдэг амаргүй бөгөөд, цагаан үс нэмэгдэх шалтгаан болох болов уу.
Бага зэргийн засвар хийлгэхийн тулд мэргэжилтнийг нь өөрийн зардлаар улсдаа урьж, үйлчилж, дээрээс нь их хэмжээний засварын мөнгө төлнө гэдэг бас л гэж хувь хүний эдийн засагт амаргүй, эр хүний тоглоом юм.
Энэ машины урд гупер нь л гэхэд арваас дээш мянган ногоон гэнэ.
Цагт 320 км хүртэл хурдлах чадвартай, 12 цилиндрийн багтаамжтай, зүгээр явж байгаад гэнэт ухасхийн алга болдог Ламборгинид, надтай адил олон зуун мянган хүн сэтгэлээ алдаж, авах хүсэлтэй байдаг байхдаа…
1963 оноос үйлдвэрлэгдэж эхэлсэн энэхүү машины төрлийг Ферручио Ламборгини гэдэг тариачин, трактор үйлдвэрлэдэг байсан Итали хүн гаргаж ирсэн гэдэг.
“Феррари” гэх машиндаа сэтгэл хангалуун бус байсан тэрээр Энзо Феррари гэх “Феррари” машиныг бүтээгчтэй санаандгүй таарахдаа, машинд нь мэдрэгдээд байгаа асуудлын талаар саналаа хэлтэл, – Тракторчин хүн ийм машин яаж мэддэг юм гэж нөгөөх нь доош хийсэн гэдэг. Трактор, завины мотор хийж байсан хүн, шарандаа дэлхийд үнэлэгдэх, дээд зэрэглэлийн спорт машин бүтээж эхэлсэн байна.
Италийн Болонез хотод байрладаг Ламбогийн үйлдвэрт, өндөр чадварын мэргэжилтнүүд, цөөн тоогоор, хамгийн дээд чанарын эд ашиглана, нэг бүрчлэн угсардаг, Ламборгинигийн зарим загвар нь 2.5 сая ногоон хүрдэг гэнэ.
Өндөр үнэтэй, Италийн энэхүү машины түүхийг анзаарч байхад, Дэлхийн эдийн засгийн хямралд ихэд өртдөг бололтой. Америкийн Крайслерын, Малайзын нэгэн компанийн, улмаар Германы Вольцвагены харья Аудигийн мэдэлд бас шилжиж байж.
Бухын ордод төрсөн Ламборгини нь Испаний бух үржүүлгийн газрын шинэ үйлдвэрийн Бух хараад өөрийн машиндаа энэхүү бухын логог тавьсан байна.
Хүн төрөлхтний “машин” гэх техникийн хөгжлийн дээд үзүүлэлтийн нэг яах аргагүй Ламборгини мөн юм аа…
